قلعه شمس آباد (قلعه یوسف خان امیر مجاهد)

متاسفانه، بخش‌هایی مانند حمام، درشکه خانه و چهار برج این قلعه به مرور زمان تخریب شدند.

برای بازدید از قلعه شمس‌آباد باید به روستایی به همین نام در ۱۵ کیلومتری شهرکرد سر بزنید. روستای شمس‌آباد از توابع شهرستان شهرکرد است که در طاقانک دارد.

در استان چهارمحال و بختیاری، قلعه‌های متعددی وجود دارد. این قلعه‌ها در واقع یک ساختمان محکم بودند که در طول سده‌های میانی، به دلیلی نظام ارباب‌رعیتی، توسط نجیب‌زادگان بنا می‌شدند. این قلعه‌ها اهداف نظامی، حکومتی و اجرایی داشتند و علاوه بر کارکرد دفاعی، ابزاری تهاجمی بودند که ممکن بود از آن‌ها به عنوان پایگاهی در خاک دشمن استفاده شود.

این قلعه شمس‌آباد، کتیبه‌ی تاریخ‌دار ندارد ولی طبق کتیبه‌ی سنگی بالای سردر، این بنای در سال ۱۳۵۳ شمسی از سوی جمشید و رستم امیر بختیار جهت ایجاد اردوگاه پیشاهنگی به آموزش و پرورش اهدا شده و امروزه از آن به عنوان یکی از اردوگاه‌های دانش‌آموزی استان چهارمحال و بختیاری استفاده می‌شود. 

قلعه شمس‌آباد یا قلعه یوسف خان امیر مجاهد، جاذبه‌ای تاریخی در استان چهامحال و بختیاری است. این قلعه در زمان خود ساختمانی محکم داشته که با اهداف نظامی بنا شده است.

امروزه بخش‌هایی مانند دروازه‌ی اصلی، اعیانی و بقایای یکی از برج‌های قلعه به جا مانده و قابل بازدید است. این قلعه دارای یک ساختمان مرکزی دو طبقه است که اطراف آن، باغی وسیع قرار دارد. زیرزمین قلعه از جبهه جنوبی دارای چهار در، دو پنجره و راه‌پله سنگی برای طبقه فوقانی است. راه‌پله به عمق حدود یک متر از محوطه‌ی بیرون واقع شده و سکویی برای طبقه فوقانی ایجاد کرده است. در ضلع‌های شرقی و غربی اتاق‌ها، پنجره‌هایی برای تعبیه نور به داخل بنا نصب شدند.

در وسط زیرزمین قلعه، یک اتاق بزرگ در جلو و دو اتاق با همان مساحت در پشت قرار دارد. در طرفین این ۳ اتاق دو راهرو و جلوی اتاق بزرگ هم یک راهرو دیگر واقع شده است. راهروی جلو و راهروی طرفین، سه اتاق میانی را در برگرفتند. در ضلع شمالی زیرزمین یک اتاق بزرگ در امتداد شرقی-غربی وجود دارد که در طرفین آن دو اتاق قرار گرفته و هر کدام با یک در به آن راه دارند. اتاق غربی فاقد پنجره، ولی اتاق شرقی دارای یک پنجره است. راه ورود به این سه اتاق از زیر راه‌پله ایوان شمالی است. کاربری زیرزمین بیشتر برای ذخیره آذوقه و محل استراحت خدمت‌کاران بوده است.

طبقه‌ی فوقانی این بنای قلعه دارای دو ایوان ستون‌دار در جهت شرق و غرب است که از طریق پلکان سنگی به حیاط مرتبط می‌شود. چند اتاق با کاربری‌های مختلف در طرفین قلعه قرار گرفته که تزیینات خاصی ندارد. از جمله زیبایی‌های قلعه شمس‌آباد می‌توان به ستون‌های به کار رفته در ایوان غربی اشاره کرد که مکعبی و مزین به نقوش گیاهی و انسانی است. همچنین، نقش مردانی مسلح با لباس محلی روی آن‌ها حجاری شده است. سقف این طبقه مسطح و پشت بام آن در چند دهه‌ی گذشته به صورت شیروانی در آمده است.

با توجه به وضعیت آب و هوایی استان چهارمحال و بختیاری، فصل بهار، اواخر تابستان و اوایل پاییز زمان مناسبی برای بازدید از این جاذبه است.

از ویژگی‌های این جاذبه می‌توان به ثبت نام آن در تاریخ نهم فروردین ۱۳۷۸ با شماره ۲۲۹۶ به عنوان یکی از آثار ملی ایران اشاره کرد.

قدمت این قلعه به اواخر دوره قاجار و اوایل عصر پهلوی مربوط می‌شود. بنای قلعه در حدود ۱۲۰ سال پیش به دستور یوسف خان امیرمجاهد، از خوانین بختیاری، ساخته شده است.