قلعه سورک

با توجه به وضعیت آب و هوایی استان چهارمحال و بختیاری، فصل بهار، اواخر تابستان و اوایل پاییز زمان مناسبی برای بازدید از این جاذبه است.

از ویژگی‌های این جاذبه می‌توان به ثبت نام آن در تاریخ ۲۲ تیر ۱۳۷۶ با شماره ۱۸۹۸ به عنوان یکی از آثار ملی ایران اشاره کرد.

قلعه سورک، جاذبه‌ای تاریخی در استان چهارمحال و بختیاری است که به نام «قلعه نصیرخان بختیاری» شهرت دارد. این قلعه در محوطه‌ای به مساحت پانزده هكتار قرار گرفته ساختمانی دو طبقه دارد. زیربنای قلعه نیز در حدود شش هزار متر است.

ساختمان ین قلعه در بخش غیرمسکونی روستا قرار دارد.

برای بازدید از این قلعه می‌توانید به روستای تاریخی سورک، از توابع بخش کیار، سری بزنید.

قدمت بنای قلعه سورک به دوران قاجار مربوط می‌شود و به دستور فردی به نام «نصیرخان سردار جنگ» ساخته شده است.

نصیرخان ملقب به سردار جنگ (زاده ۱۲۳۴ - درگذشت ۱۳۱۰) نظامی و سیاست‌مدار دوران قاجار بود. وی پسر سوم امامقلی خان حاجی ایلخانی و برادر کوچک‌تر امیر مفخم بختیاری است. نصیرخان از سرداران ارشد قشون محمدعلی شاه بود، که به جمع مشروطه‌خواهان پیوست. نصیرخان در مناصبی مانند حکمرانی اصفهان، کرمان، یزد و همچنین وکالت مجلس شورای ملی نیز حضور داشته است. در سال ۱۲۹۷ از سوی وثوق الدوله نخست وزیر، مأمور سرکوب یاغیان رضا جوزانی و جعفرقلی چرمینی در منطقه چهارمحال و اطراف اصفهان شد و به همین مناسبت به حکومت اصفهان رسید.

وی تا آغاز انتخابات در دوره چهارم مجلس شورای ملی، که خود استعفاء کرد، در حکومت اصفهان باقی ماند. نصیرخان در اواخر سال ۱۳۰۳ به بیماری مبتلا شد. پس از مدتی، از بختیاری به اصفهان رفت و در بیمارستان مرسلین انگلیسی بستری شد. در اصفهان، مداوای پزشکان معالج وی، پیشرفتی حاصل نکرد و با پیشنهاد پزشکان بیمارستان، روانه آلمان شد. نصیرخان، ۷ سال پایانی زندگی را در کشور آلمان سپری کرد و سرانجام در سال ۱۳۱۰ خورشیدی، در شهر برلن آلمان درگذشت. پیکر او به نجف اشرف منتقل و در آنجا، به خاک سپرده شد.

با بازدید از قلعه سورک، بخش‌هایی مانند شاه‌نشین، حمام و زیرزمین را مشاهده می‌کنید. زیرزمین آن در ارتفاع یک متری از سطح زمین قرار گرفته و دارای یک راه‌ر‌و و اتاق‌های کناری است که محل سکونت خدمه، انبار و ذخیره آذوقه ساکنین قلعه بوده و با مصالحی چون خشت و ملاط گل ساخته شده است.

قسمت شاه‌نشین بنا از طریق دو پلکان سنگی شمالی و جنوبی قابل دسترسی است. این قسمت، شامل ایوانی طویل و ستون‌دار با چهارده ستون و چند اتاق بزرگ و مرتفع می‌شود که تنها تزیین موجود در این اتاق‌ها سربخاری‌های گچبری شده است. سقف بنا تیرپوش و نمای آن با ورقه‌ای فلزی قاب‌بندی شدند. ستون‌های به کار رفته در ایوان ساده و از ته ساقه و سرستون تشکیل شدند.

حمام اختصاصی قلعه در ضلع جنوبی و متصل به بنای اصلی قرار دارد، این حمام دارای رخت‌کنی با چهار ستون سنگی، میاندری کوچک، گرمخانه و خزینه است. در گرمخانه بنا، کاشی‌های اسلیمی و ابر و باد دیده می‌شود که نمایی سنگی مانند قلعه چالشتر دارد. این قلعه دارای معماری جالب و درون‌گرا است.

آنچه امروز از بنای قلعه باقی مانده، دو طبقه اصلی ساختمان، محوطه قلعه، حوض، ورودی، بناهای جانبی و حمام خصوصی است. این قلعه با ظاهری کاملا ساده طراحی و ساخته شده است. همچنین، ساخت و ساز اين بنا به‌ويژه در بخش تزئينات و نماسازی كامل نشده و اين به دليل تحولات سياسی و عدم مركزيت قلعه به‌عنوان محل استقرار دائمی بانی آن، نصيرخان، است.

اطراف قلعه از چهار جهت به زمين‌های كشاورزی محدود شده است. در ساختمان آن از خشت استفاده شده و برای تزیینات بیرون بنا و نما، آجر به کار رفته است. در قلعه سورک گچ‌بری‌هایی با نقش‌های گیاهی برای تزیین سربخاری‌های ساختمان به کار برده شده است.

با ورود به حیاط قلعه شاهد درختان زیادی خواهید بود و روبروی ساختمان یک حوض، با معماری به شکل ترنج، حجاری شده است. ستون‌های قلعه نیز حجاری‌ شدند و درب‌های آن از جنس چوب هستند.

متاسفانه، به مرور زمان باغ‌های سيب و انگور اطراف این قلعه از بين رفته و تنها ساختمان اصلی، حمام و ويرانه‌هایی از آن به جای مانده است.